Zapraszamy na kolejne części serii "O sakramentach". To zapis katechez głoszonych w trakcie spotkań modlitewnych działającej w naszej parafii grupy Odnowy w Duchu Świętym. Spotkania w czasie których można wspólnie z nami modlić się i wysłuchać katechez odbywają się w czwartki o 18.45.

W Katechizmie Kościoła Katolickiego (KKK) czytamy, że „przyjęcie tego sakramentu jest konieczne jako dopełnienie łaski chrztu” (KKK 1285). Bierzmowanie ma ściślej łączyć ochrzczonego z Kościołem, a dar Ducha Świętego umocnić go, by wiarę mężnie wyznawał i według niej żył (por. Obrzędy bierzmowania dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2001, s. 28; OB).

Starotestamentalne zapowiedzi mesjańskie wypełniły się w Jezusie z Nazaretu, który był oczekiwanym Pomazańcem Pańskim (Mesjaszem, czyli Chrystusem, a w sposób najbardziej klarowny rzecz ujmując: Namaszczonym). Niemniej prorocy zapowiadali także namaszczenie ludu (por. Ez 36, 25-27; Jl 3, 1-2). Zapowiedź ta spełniła się w dzień Zmartwychwstania (por. J 20, 22), a w całej pełni i spektakularnie w Dzień Pięćdziesiątnicy. Dar Ducha świętego był następnie przekazywany przez Apostołów w geście włożenia rąk na głowę neofitów. Wkrótce złączony z tym gestem także namaszczenie oliwą, które podkreślało związek z Jezusem Chrystusem (por. KKK 1288n). 

Właśnie do namaszczenia odwołuje się wschodnia nazwa sakramentu: chryzmacja. Na Zachodzie sakrament ten nazywany jest konfirmacją, czyli utwierdzeniem, potwierdzeniem, umocnieniem. Takie znaczenie ma też polska nazwa „bierzmowanie” (od słowa „bierzmo” oznaczającego belkę podtrzymującą strop).

Bierzmowania w obrządku łacińskim dokonuje się przez namaszczenie krzyżmem na czole połączone z włożeniem ręki i wypowiedzeniem słów: „Przyjmij znamię daru Ducha Świętego” (Paweł VI, Konstytucja apostolska o sakramencie bierzmowania, w: OB, s. 15). Niemalże identyczna formuła wypowiadana jest w obrządku bizantyjskim. Obie formy ukazują namaszczenie jako pozostawienie znamienia, czyli pieczęci. Namaszczenie ciała (czoła) jest stawianiem pieczęci. Jest to pieczęć potwierdzająca dar Ducha Świętego (por. 1300). Po udzieleniu bierzmowania biskup przekazuje bierzmowanemu znak pokoju, który ukazuje komunię z pasterzem diecezji i jej wspólnotą (por. KKK 1301).

Bierzmowania może udzielić każdy kapłan. Zasada ta jest szczególnie dobrze widoczna w Kościołach Wschodnich. Na Zachodzie bowiem odłączono sakrament bierzmowania od chrztu po to, by dać szansę na udzielanie go biskupowi. To on powinien w zwykłych przypadkach udzielać tego sakramentu, który ma umocnić więź ze wspólnotą Kościoła i dopomóc w wyznawaniu wiary. Należałoby traktować je po bierzmowaniu jako obowiązek (por. KKK 1305, 1313).

W pewnej mierze omówione już zostały skutki tego sakramentu. Usystematyzujmy jednak wiedzę o nich na podstawie KKK 1303:
– zakorzenia nas głębiej w Bożym synostwie, tak że możemy mówić "Abba, Ojcze!" (Rz 8,15);
– ściślej jednoczy nas z Chrystusem;
– pomnaża w nas dary Ducha Świętego;
– udoskonala naszą więź z Kościołem
– udziela nam, jako prawdziwym świadkom Chrystusa, specjalnej mocy Ducha Świętego do szerzenia i obrony wiary słowem i czynem, do mężnego wyznawania imienia Chrystusa oraz do tego, by nigdy nie wstydzić się Krzyża.

Pozostaje jeszcze ostatnia kwestia, która w KKK znajduje się w podpunkcie zatytułowanym „Kto może otrzymać sakrament bierzmowania?”. Najkrócej mówiąc: otrzymać go może każdy ochrzczony. Ponieważ na Zachodzie udziela się go rozłącznie z chrztem, zaleca się by kandydaci do bierzmowania byli w wieku rozeznania. Nie oznacza on jednak dojrzałości, która miałaby być jakimś wymogiem. Bierzmowanie jest nazywane sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej w tym znaczeniu, że umożliwia bycie dojrzałym chrześcijaninem przez swoje skutki, o których była mowa wyżej. W katechizmie znajdziemy też uwagę, że dojrzałość wiary można osiągnąć wcześniej niż dojrzałość rozwoju naturalnego (por. KKK 1308). Dlatego doprecyzowania wieku przystępowania do bierzmowania w Kościele Zachodnim maja charakter pastoralny, a nie doktrynalny.