PRZYGOTOWANIE DO SPOWIEDZI GENERALNEJ

Czyż nie wiecie, że odrobina kwasu całe ciasto zakwasza?
Wyrzućcie więc stary kwas, abyście się stali nowym ciastem, jako że przaśni jesteście.
(1 Kor 5, 6-7)

Spowiedź generalna obejmuje całe życie (lub okres od ostatniej spowiedzi generalnej jeśli już taką odprawialiśmy). Należy się w niej skupić na głównych aspektach swojego życia duchowego: rozwoju lub degradacji swojej wiary, sposobie w jaki przeżywaliśmy poszczególne etapy swojego życia. Należy poświęcić wiele uwagi stanowi w jakim żyjemy (małżeństwo, kapłaństwo, życie zakonne, samotność; jak się przygotowywaliśmy np. do małżeństwa sakramentalnego).

Każdy z nas posiada pewne wady moralne, a więc stałą skłonność do popełniania grzechów w takiej czy innej dziedzinie życia. Zwykle oprócz różnych grzechów, które pojawiają się akcydentalnie (jednorazowo, rzadko, okazjonalnie) obciążają nasze sumienie takie, w które popadamy notorycznie. W spowiedzi generalnej należałoby o nich powiedzieć, wskazując też na to czy wada się pogłębia, czy raczej można zauważyć tendencję do jej zaniku. Należy wspomnieć też o wszelkich grzechach ciężkich, które pojawiły się w kontekście różnych węzłowych momentów w naszym życiu.

Bardzo ważnym elementem spowiedzi generalnej jest także wyznanie grzechów z przeszłości, które zatailiśmy. Można tu także wrócić do tych spraw, które zostały wyznane i odpuszczone, ale w jakiś sposób ciągle nam ciążą. Należy poszukać powodów takiego stanu rzeczy.

W spowiedzi generalnej można i trzeba poruszyć też kwestie zniewoleń. To każdego rodzaju uzależnienie (nie tylko od używek) – grzech, który pęta/pętał naszą wolę, wpływając jeszcze silniej na nasze postepowanie niż wady, o których wspomnieliśmy wcześniej.

Spowiedź generalna jest dobrą okazją do wybaczenia tym, którzy nas zranili i poproszenia Pana Boga o uzdrowienie wewnętrzne, szczególnie w kontekście zranień z dzieciństwa. Zadośćuczynienie po takiej spowiedzi powinno być okazją do szukania pojednania.

Praktyczne wskazówki:

1) Zrób bardzo wnikliwy, rzetelny rachunek sumienia. Warto poszukać pytań do takiego rachunku w literaturze, czy na stronach internetowych. Możesz też przeczytać fragment Katechizmu Kościoła Katolickiego, w którym omówione są kolejne przykazania Boże.

2) Umów się z kapłanem na przeprowadzenie spowiedzi generalnej lub udaj się do kościoła, gdzie trwa całodzienna spowiedź (na taki rodzaj sakramentu pokuty potrzeba czasu).

3) Wyznając grzechy zacznij od grzechów popełnionych od ostatniej spowiedzi, a następnie przejdź do wyznania dotyczącego podsumowania całego swojego życia.

Rachunek sumienia do spowiedzi generalnej

Może być pomocą dla osób pragnących odbyć spowiedź generalną, czyli wyspowiadać się szczerze z całego życia.
(Zasadniczo pytania do  tego rachunku sumienia zaczerpnięto ze strony ks. Marcina Kosyry SDB; dokonano jednak pewnych zmian redakcyjnych)

GRZECHY WOBEC BOGA

Grzechem jest:

- traktować Boga i religię jako sprawy trzeciorzędne i mało ważne

- tworzyć "własny" obraz Boga, bez liczenia się z Ewangelią i naukami Kościoła - nie widzieć w Bogu Istoty Najwyższej i kochającej nas osoby Ojca, któremu należy się najgłębsza miłość, zaufanie, uległość i gotowość do wszelkich ofiar

- nie liczyć się z Bogiem w swoich poglądach na świat i życie, w swych decyzjach i postępowaniu, układając życie bez Boga, a nawet przeciw Niemu, bez wnikania w Jego plany i znaki w naszym życiu

- przynależność do ateistycznych organizacji lub stowarzyszeń, masonerii, branie czynnego lub biernego udziału w zwalczaniu wiary religijnej, w usuwaniu emblematów religijnych, w hamowaniu budowy, odbudowy lub rozbudowy obiektów sakralnych

- wchodzić w praktyki okultystyczne, spirytystyczne, satanistyczne (m.in. wróżby, karty Tarota, poszukiwanie mocy umysłu, wiara w horoskopy, szkodzenie innym przez czary lub przekleństwo, joga, stosowanie medycyny Wschodu, Reiki, kursy uzdrawiania, wywoływanie duchów, chodzenie do bioenergoterapeutów, używanie wahadełka czy różdżki, noszenie talizmanów, numerologia, astrologia, słuchanie muzyki satanistycznej, gry satanistyczne, pakt z diabłem)

- nieodpowiednio zachowywać się w kościele lub innych świątyniach, ośmieszać lub profanować rzeczy, miejsca lub gesty sakralne

- znieważać Najświętszy Sakrament

- nie modlić się, modlić się w pośpiechu, niedbale

- nie uważać niedzieli za Dzień Pański, wykonywać niepotrzebne prace w tym dniu

- nie dokładać starań w zdobywaniu wiedzy religijnej i jej pogłębianiu

- nie czytać Pisma Świętego, zapierać się wiary w Boga

- bez szacunku wymawiać imię Boga, Chrystusa i świętych, lekceważąco mówić o sprawach religii

- nie dążyć do rozwijania życia wewnętrznego i pełniejszej miłości Boga, zadowalając się przeciętnością, formalizmem i rutyną

GRZECHY WOBEC BLIŹNIEGO

Grzechem jest:

- przechodzić obojętnie obok potrzeb i cierpień ludzkich

- nosić w sercu gniew i nienawiść, żyć w niezgodzie bez podejmowania prób pojednania, żywić w sobie ducha zemsty

- znieważać ludzi epitetami, przekleństwami, gestami, czynami

- szargać opinię drugiej osoby przez obmowy, plotki, posądzenia, podejrzenia, oszczerstwa, donosy

- nie odwoływać niesłusznych zarzutów, nie naprawiać szkód moralnych i materialnych

- pozywać przed sąd lub kolegium bez słusznej sprawy

- nie dawać możliwości samoobrony "oskarżonemu" lub "osądzonemu"

- "wykańczać" swoich przeciwników lub ludzi niemiłych, wykorzystując swoje stanowisko, znajomości

- traktować pracowników jako bezosobową siłę roboczą, nie służyć im pomocą, radą - pogardzać innymi z racji niższego wykształcenia, stanowiska, innej religii, narodowości, rasy

- załatwiać sprawy poza kolejką

- nie ustępować miejsca osobom starszym, chorym lub słabym

- przychodzić nie w porę, wykorzystywać dobroć i gościnność innych, zanudzać swoimi sprawami i gadulstwem, nie chcieć i nie umieć słuchać innych

- nie szukać okazji by ludziom pomagać, sprawić im radość, nieść pokój i miłość

- nie walczyć z egoizmem i pychą

 Miłość narzeczeńska

Grzechem jest:

- nie odróżniać miłości od pożądania

- podzielać poglądy o "próbnych" pożyciach przedmałżeńskich, wymagać ich lub propagować jako "dowód" miłości

- nie brać odpowiedzialności za osobę, której wyznało się swą miłość lub co do której nie żywi się wzajemnego uczucia miłości, redukując daną osobę do przedmiotu użycia i dostarczenia zmysłowej przyjemności

- namawiać do pożycia cielesnego lub stwarzać ku temu okazje
- ośmieszać dziewictwo i czystość

- nie dbać o skromność ubioru, deprawować osoby nieletnie

- wykorzystywać chwile słabości drugiej osoby, usprawiedliwiając się, że "ona tego chciała"

- szantażować opuszczeniem, zerwaniem narzeczeństwa, jeśli nie da "dowodu miłości"

- namawiać do zabójstwa nienarodzonego dziecka, dopuszczać się aborcji

- nie przygotowywać się na płaszczyźnie religijno-moralnej oraz materialnej do życia w małżeństwie i rodzinie

- nie przepajać miłości erotycznej miłością Boga przez wspólne uczestniczenie we Mszy św., przyjmowanie sakramentów

 Miłość małżeńska i życie seksualne w małżeństwie

Grzechem jest:

- traktować małżeństwo jako czysto prawny, a nie osobowy i sakramentalny związek dwojga ludzi sobie równych

- dysponować sobą, zdrowiem, wartościami moralnymi i materialnymi bez liczenia się ze współmałżonkiem

- zaniedbywać na co dzień wobec współmałżonka oznak delikatności, miłości, wymogów grzeczności i kultury

- jednostronnie, arbitralnie i despotycznie załatwiać sprawy rodziny i domu

- uchylać się od czynnego udziału w spełnianiu prac i posług domowych, przeceniać własny wkład w dobro wspólne

- poniżać swą godność, zakłócać spokój i ład pożycia małżeńskiego nadużywaniem alkoholu

- podnosić głos, stwarzać klimat napięć i niepokoju, ulegać irytacji

- obrażanie się i dąsanie, maltretować fizycznie lub moralnie współmałżonka

- w konfliktach widzieć winę tylko współmałżonka

- przypominać i wypominać grzechy przeszłości, niedotrzymane obietnice itp.

- za wszelką cenę dążyć do wykazania i przeprowadzenia "swojej" racji

- cieszyć się z upokorzenie i porażek współmałżonka

- nie interesować się pracą zawodową i sukcesami współmałżonka

- nie znajdować słowa uznania i pochwały za wkład pracy, sukcesy i gusty współmałżonka

- przesadnie chwalić inne żony lub mężów wobec współmałżonka

- nie zdobywać się na uśmiech i humor nawet pomimo zmęczenia i kłopotów

- trawić czas na spotkania koleżeńskie, gry, rozrywki kosztem rodziny

- poświęcać rodzinę dla innych zajęć, nie mieć czasu dla żony, męża i dzieci

- nie dbać o wspólne imprezy i rozrywki : wczasy, wycieczki, teatr, kino, odwiedziny

- nie otaczać należytą troską chorego lub cierpiącego współmałżonka

- zaniedbywać należne obowiązki względem rodziny, współmałżonka, odmawiać szacunku jego rodzicom, krewnym, wydawać o nich ujemne sądy, wyrażać się z lekceważeniem, nie szanować uczuć miłości u swego współmałżonka do swych rodziców, krewnych

- nie dążyć do stworzenia w małżeństwie wspólnoty materialnej

- trwonić nieodpowiedzialnie pieniądze na zbyteczne sprawy: alkohol, stroje, przyjęcia

- zaniedbywać wspólną modlitwę, wspólne uczestniczenie we Mszy św., wspólne przystępowanie do sakramentów świętych

- szukać w małżeństwie tylko przeżyć zmysłowych

- w pożyciu małżeńskim nie liczyć się ze stanem psychicznym i fizycznym współmałżonka, nie znać naturalnej metody poczęć, zmuszać do używania środków antykoncepcyjnych lub samemu je używać

- nie liczyć się z kulturą, skromnością i delikatnością, przyjmować i narzucać postawy, czynności i gesty uwłaczające godności człowieka i chrześcijanina

- z egoizmu, małoduszności i wygodnictwa ograniczać ilość potomstwa

- traktować sprawę dzietności rodziny jako autonomiczną, prywatną, bez rozliczeń z Bogiem

- źle wyrażać się o rodzinach wielodzietnych

- odmawiać bez powodu pożycia małżeńskiego

- zatruwać siebie i współmałżonka zazdrością i nieuzasadnionymi podejrzeniami

- nawiązywać flirty, uprawiać stosunki pozamałżeńskie

- straszyć współmałżonka rozwodem lub naprawdę do niego dążyć

- po rozwodzie cywilnym wstępować w nowe związki małżeńskie

- nie chcieć przebaczyć i pojednać się po grzechu wiarołomstwa

- nie dziękować nigdy Bogu za radość życia i pożycia małżeńskiego

 Miłość rodziców względem dzieci

Grzechem jest:

- budzić nowe życie w złych warunkach, okolicznościach (upojenie, zamroczenie, gwałt, brak rozwagi w obliczu możliwych komplikacji)

- nie okazywać zainteresowania i czułości dziecku po urodzeniu

- nie starać się o prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy dziecka

- ograniczać troskę o dziecko tylko do zaspokojenia jego potrzeb materialnych

- nie troszczyć się o religijno-moralne wychowanie dzieci, nie posyłać ich na naukę religii, nie dawać im dobrego przykładu

- nie interesować się twórczością i sprawami szkolnymi dziecka, nie znajdować czasu na rozmowy, spacery, wycieczki z dziećmi

- nie interesować się z kim dzieci utrzymują kontakty towarzyskie

- przeklinać dzieci, obrzucać je nieprzyzwoitymi epitetami, wyrażeniami, porównaniami, poniżać dzieci

- nie tworzyć w domu atmosfery miłości, bezpieczeństwa

- urządzać w domu rodzinnym awantury, kłótnie, libacje alkoholowe, opowiadać nieprzyzwoite żarty, wyśmiewać się z rzeczy religijnych

- pozwalać nieletniemu dziecku na picie alkoholu, palenie tytoniu

- zezwalać na oglądanie filmów przeznaczonych wyłącznie dla dorosłych

- być surowym w wymaganiach i karaniu, albo zbyt słabym i pobłażliwym, tolerować u dzieci fałszywe poglądy i złe postępowanie

- nie szanować indywidualnej osobowości dziecka

- w ogóle nie dbać o zbudowanie hierarchii wartości

- nie dążyć do wytworzenia klimatu, w którym rozwija się i dojrzewa wielokształtna miłość Boga i człowieka

- wywierać nacisk na wybór studiów, stanu czy zawodu dziecka według własnych upodobań i ambicji

- zabraniać, utrudniać lub zmuszać dziecko do małżeństwa

- dążyć do skłócenia lub rozbicia małżeństwa dziecka

- nie modlić się za swoje dzieci

 Miłość dzieci względem rodziców

Grzechem jest:

- nie szanować rodziców, odmawiać im szczerości, uległości, okłamywać ich, podnosić na nich rękę, przeklinać lub ubliżać im słowem, gestem

- nie współczuć rodzicom w ich cierpieniach

- nie troszczyć się o rodziców chorych, starych i niedołężnych, nie odwiedzać ich, nie pisać listów itp

- wstydzić się swoich rodziców

- szargać opinię rodziny

- opowiadać o wadach rodziców

- zagarniać lub wyłudzać na osobisty użytek majątek rodzinny bez liczenia się z potrzebami pozostałych członków rodziny

- zaniedbywać lub nie odwiedzać mogił swoich rodziców

- nie modlić się za rodziców żywych i umarłych

 Życie i zdrowie

Grzechem jest:

- stać się przyczyną pośrednią lub bezpośrednią śmierci człowieka narodzonego lub nienarodzonego

- uchylać się od odpowiedzialności materialnej wobec tych, którzy zostali dotknięci utratą bliskiego człowieka spowodowaną przez nas

- popierać przerywanie ciąży

- pochwalać przerywanie ciąży, zabójstwa, wojny

- narażać kogoś bez potrzeby na ryzyko utraty życia albo zdrowia, na trwałe lub okresowe kalectwo, na niebezpieczeństwo zatrucia, zakażenia, AIDS

- zaniedbywać higienę osobistą, higienę pomieszczenia i miejsca pracy

- prowadzić pojazdy bez przestrzegania przepisów drogowych, po spożyciu alkoholu, z nadmierną szybkością

- narażać siebie i innych na niebezpieczeństwo nieprawidłowym zachowaniem się na jezdni

 Prawo do własności

Grzechem jest:

- przywłaszczać sobie jakąkolwiek własność prywatną lub społeczną

- korzystać ze środków lokomocji bez posiadania lub kasowania biletu

- niszczyć własność społeczną lub prywatną, przywłaszczać sobie cudze prace i cudze zasługi

- uprawiać nieuczciwość i oszustwo, nieuczciwie i niesolidnie pracować

- przychodzić do pracy nietrzeźwym lub niewypoczętym, skracać czas pracy przez spóźnianie się albo wcześniejsze wychodzenie

- zdobywać zwolnienia lekarskie poza chorobą

- nie dotrzymywać terminów wykonania pracy lub płatności

- nie rozliczać się z pieniędzy prywatnych i społecznych

- domagać się łapówek, przyjmować łapówki

- zatrzymywać, opóźniać lub uszczuplać należną zapłatę pracownikom

- nie ubezpieczać swoich pracowników

- "robić pieniądze" bez pracy

- zatrzymywać zbyt długo pożyczone przedmioty, "zapominać" o ich oddawaniu

 Prawo do prawdy i wolności

Grzechem jest:

- kłamać, oszukiwać, tendencyjnie informować, fałszować naukę, przemilczać istotne fakty, uogólniać

- milczeć z bojaźni lub wygodnictwa, gdy trzeba dać świadectwo prawdzie i sprawiedliwości

- podchodzić do ludzi z obłudą i pochlebstwem

- łamać tajemnicę zawodową, tajemnicę korespondencji, rozmów telefonicznych, mimo woli podsłuchanej spowiedzi

- zmuszać kogoś groźbami, dyskryminacją, trudnić się podsłuchiwaniem, podglądaniem, donosicielstwem

- nie szanować czyjejś prywatności, przekonań i praktyk religijnych

- ograniczać swobodę społecznego i publicznego wyznawania przekonań religijnych

- udaremniać albo ograniczać spełnianie lub korzystanie z posług religijnych

- zakazywać wypełnianie obowiązków religijnych

 GRZECHY WOBEC KOŚCIOŁA

Grzechem jest:

- pojmować Kościół jako instytucję, partię polityczną, a siebie jako klienta - a nie widzieć w nim Mistycznego Ciała Chrystusa, utożsamiać Kościół z duchowieństwem

- opuszczać w niedzielę i święta Mszę św. bez powodu lub z powodu małej niedogodności

- ograniczać się do uczestniczenia we Mszy tylko w niedzielę, pomimo łatwości uczestniczenia w niej także w ciągu tygodnia

- zachowywać się biernie i z dobrowolnym roztargnieniem w czasie Mszy

- nie brać czynnego udziału we Mszy

- zaniedbywać lub stronić od częstego przystępowania do Sakramentu Eucharystii, a w razie potrzeby od Sakramentu Pokuty

- przyjmować sakramenty świętokradzko( nie wypełniając warunków)

- potępiać i krytykować inne formy kultu i pobożności

- uchylać się od wszelkiej formy działalności apostolskiej

- posuwać się w tolerancji innych religii do twierdzenia , że "wszystkie religie są sobie równe"

- chrześcijan niekatolików uważać za wrogów

- ograniczać rolę Kościoła do administrowania sakramentów, a odmawiać mu władzy nauczycielskiej w sprawach wiary i moralności

- nie poszerzać i systematycznie nie pogłębiać znajomości nauki Kościoła

- głosić poglądy niezgodne z doktryną katolicką, krytykować duchowieństwo

- nie dotrzymywać wierności wierze i odrzucać autentyczne wartości chrześcijańskie

- unikać w rozmowach spraw i problemów religii lub Kościoła, uważać to za rzecz wstydliwą, "nietaktowną"

- być biernym i nie zainteresowanym w organizowaniu nauczania religii dzieci i młodzieży

- przeszkadzać w organizowaniu lub przeprowadzaniu katechizacji dzieci i młodzieży

- nie znajdować w niedzielę lub święta czasy na chwilę osobistej modlitwy i refleksji

- wolny czas niedzieli lub święta spędzać w lokalach pijąc alkohol

- podawać lub spożywać nadmierne ilości alkoholu w czasie rodzinnych przyjęć z okazji Chrztu dziecka, I Komunii św., Sakramentu Małżeństwa itp

- nie szanować świąt kościelnych

- nie przestrzegać postów i okresowego powstrzymywania się od organizowania hucznych zabaw

- nie przestrzegać chrześcijańskich tradycji, związanych ze świętami lub okresami roku liturgicznego

- nie interesować się w ogóle problemami i życiem Kościoła

- być obojętnym wobec problemu powołań kapłańskich

- nie modlić się za papieża i duchowieństwo

- kompromitować Kościół postawą i czynami przeciwnymi duchowi Ewangelii

- zapierać się przynależności do Kościoła Katolickiego

GRZECHY WOBEC SAMEGO SIEBIE

Małoduszność

Grzechem jest:

- nie mieć ideału wzorca swej osobowości, mając- nie realizować go

- nie brać pod uwagę życia wiecznego

- nie pamiętać o tym, że musimy współpracować z Bogiem w tworzeniu ładu, porządku, piękna

- nie wykorzystywać w pełni swych możliwości i talentów

- nie szukać i nie wypełniać swego szczególnego powołania, planu Bożego wobec siebie

- nie dokształcać się zawodowo, godzić się na zastój w rozwoju swojej kultury umysłowej i moralnej

- uzależniać się od alkoholu, narkotyków, palenia tytoniu

- nie starać się o poznanie nurtów myśli i kierunków rozwoju swojej epoki

- źle gospodarować czasem - marnować go na pustą gadaninę, rozrywkę, przesadną toaletę itp

- usprawiedliwiać swój zastój i grzechy "koniecznością życiową", "takimi czasami", "obecną sytuacją" itp.

 Zła ambicja

Grzechem jest:

- dążyć do wyższej stopy życiowej kosztem wartości moralnych i kulturowych

- całkowicie poświęcać się zarabianiu pieniędzy i widzieć w tym główny cel swego życia

- popadać w zadłużenia i nie oddawać pożyczki, widzieć swą pracę tylko od strony zarobku

- dążyć do zdystansowania innych w materialnym dorabianiu się

- przeceniać swoje zdolności, zasługi, autorytet

- stawiać ambicji inne cele niż służenie bliźniemu, ojczyźnie, narodowi, Bogu

 Pycha i próżność

Grzechem jest:

- wynosić się ponad innych, podkreślać swoją przewagę inteligencji, władzy, zamożności, swoje zasługi i nie pamiętać, że wszystko zawdzięczamy Bogu i ludziom

- uważać się za właściciela, a nie "włodarza" dóbr, które mają przez nas służyć bliźnim

- mieć w pogardzie innych, pogardliwie się o nich wyrażać, poniżać innych

- separować się od innych w poczuciu własnej wyższości

- wszędzie podkreślać swoje "ja", lekceważyć co mówią inni

- być przewrażliwionym na punkcie miłości własnej- zbyt łatwo się obrażać

- przesadnie się stroić, nie przestrzegać zasad przyzwoitości, budzić niesmak u bliźnich, szpecić siebie przez nadużywanie kosmetyków

- ulegać snobizmowi, lekceważyć formy towarzyskie

 Grzechy wobec ciała

Grzechem jest:

- nie troszczyć się wcale o swoje zdrowie, zaniedbywać sen, posiłki, wypoczynek

- zamraczać się alkoholem, nadmierną ilością tytoniu, używać narkotyków

- nadużywać napojów i pokarmów

- niszczyć zdrowie przez nieumiarkowany sport, odchudzanie się, nieodpowiedni ubiór w zależności od aury

- uprawiać samogwałt, wchodzić w nałóg, uzależnienie w tej materii, wchodzić w stosunki homoseksualne, lesbijskie, pedofilskie itp.

 Brak umiaru

Grzechem jest:

- przesadnie troszczyć się o zdrowie

- nie panować nad swoimi uczuciami: radością, humorem, gadulstwem i narzucać swoje nastroje innym

- ulegać depresjom, załamaniom- po stratach i niepowodzeniach, czynić za nie odpowiedzialnym Boga i ludzi, nie widzieć w tym stron pozytywnych

- uogólniać zło i wady ludzkie, popadać w zgorzknienie i pesymizm, robić z siebie "ofiarę losu"

 Nieład życia

Grzechem jest:

- nie mieć ogólnego schematu planu dnia, nie kalkulować podejmowanych zobowiązań ze swymi możliwościami czasowymi

- nie mieć przed oczyma hierarchii wartości, nie brać pod uwagę motywów moralnych i zobowiązań osobowych w podejmowaniu decyzji

- być "roztrzepanym", tolerować nieporządek i bałagan w domu, w swym wyglądzie

- bezmyślnie i pochopnie wydawać pieniądze

- podejmować decyzje pod wrażeniem chwili, bez dostatecznego przemyślenia lub modlitwy